Het hulpmiddel voor plannen van opnamen

The Imaging Planner tool assists users in selecting objects to image. Users can download catalogs of recommended objects, and may create and share their own catalogs. The tool calculates when objects in a catalog may be imaged on the selected night, given constraints such as minimum altitude, terrain, and moon elevation and separation. It can sort the objects along several dimensions including the number of hours an object may be imaged tonight (given the user’s geography, constraints and possibly artificial horizon), the object’s peak altitude, distance from the moon, constellation, name, and type. Objects can also be filtered out for several reasons (e.g., object type, whether it was previously imaged, keywords, whether the object has been selected, or if the user is uninterested). This tool aids object selection by displaying high-quality images, showing sky locations on the skymap, and providing links to follow to internet sites with more information and images. It allows attaching notes and links to objects, and selecting them for future consideration. This tool can be used with Ekos or other imaging tools, but does not directly interact with the imager; it helps the user decide what to image.

Opzetten de Planner van opnamen

The Imaging Planner tool can be used with KStars/Ekos or other astrophotography software. This section provides setup instructions, if you are new to KStars. Existing KStars users may find the initial steps unnecessary.

1. Download KStars

   • Follow the instructions at https://kstars.kde.org/download/.

2. Run KStars for the first time

   • The Startup Wizard appears when you run KStars for the first time. You can also access it from Settings → Startup Wizard.

   • Setup your geography in the Startup Wizard.

   • Click Download Extra Data.

   • If you are running KStars 3.7.6 or later, the only required Imaging Planner download is the Imaging Planner catalog (see image). It should say Catalog 2... or later.

     

   • If you are running earlier versions, it’s recommended to also download the NGC/IC, Open NGC, Abell, Sharpless, Hickson, and Lynds catalogs to greatly speed up the time it takes the Imaging Planner to start up for the first time.

   • In either case, you can also download any other catalogs you may want.

3. Setup your Artificial Horizon file (optional, but nice)

   • Your horizon file should be formatted as follows, where the lines starting with # are just comments and are optional, SideNearFence can be replaced by whatever you want to call your horizon, and the other lines have two floating point numbers for azimuth and altitude. This format is likely similar or identical to the horizon file format used by other imaging software:

     # KStars Artificial Horizon export
     #
     Horizon SideNearFence
     67.6236 22.7211
     71.4942 21.7769
     73.8178 20.6722
     ...
     

   • Go to Settings → Artificial Horizon. Click the icon that’s the 5th from the left (if you hover your mouse over it, and it should say “Import a previously exported horizon file”).

   • Navigate to your horizon file and select it.

   • Click Apply and then click Close.

4. Change your theme (Optional)

   • If you prefer a darker theme, go to Settings → Themes and select Black Body.

5. Running the planner for the first time

   • Go to Tools → Imaging Planner

   • The planner will start, but may prompt you to load a catalog

   • If you need a catalog or aren’t using the most recent catalog (e.g. the 770-object Catalog2) that was uploaded in the Download Extra Data section above, then find and click Load Catalog on the right side of the Imaging Planner.

     • It should bring up an Open file menu starting with a folder where you should be able to find Imaging Planner catalogs. Currently the latest catalog is in a folder called ImagingPlanner-catalog2.

     • Double click that folder, and it should bring you to a folder where you should be able to find all.csv.

     • Select (single click) all.csv and click Open. It should grey out the Imaging Planner, and start loading the catalog’s data. This load can take several minutes when first adding a catalog on KStars versions before 3.7.6. The delay should be much shorter on and after 3.7.6.

     • These long delays should only happen the first time you run the Imaging Planner tool. You will see a note near the top that keeps updating, saying things like 13/66 adding Arp 240.

   • If you have a catalog, or you’ve completed loading one, the Imaging Planner is ready for use.

   • Subsequent startups should be much faster, with your choices remembered.

6. Planner voor opnamen gebruiken

   • This video (created November 2024) demonstrates using the Imaging Planner tool: https://youtu.be/hrjqglLCW2s

De objectentabel

The Object Table, which occupies most of the left side of the Imaging Planner tool, displays a list of objects from the loaded catalog, excluding any that have been filtered out (see the Filters section below). The table’s columns display various attributes. Select a row to see details, an altitude graph, and an image on the right.

The table sorts by imaging hours by default. Click a column header to sort by that column. Click again to reverse the sort order.

Right-clicking a row opens a menu of operations. Select multiple rows using “click then shift-click”. The right-click menu can operate on all selected rows, adding attributes to the objects. Choices are:

• Kies het geselecteerde object (of kiezen ongedaan maken van een al gekozen object). Merk op dat u meer dan één object tegelijk kunt selecteren met klik daarna Shift-klik. Een object markeren als gekozen biedt u het later eenvoudig tonen van een paar gekozen objecten in plaats van de gehele tabel. Bijvoorbeeld, u zou tijd kunnen spenderen aan het onderzoeken van vele objecten en wanneer een interessante kandidaat is gevonden, dan kan het gemarkeerd worden als gekozen voor latere bestudering. Als, na een poosje, een verzameling van gekozen objecten has been samengesteld is, kunt u alleen de gekozen objecten zien door de filterbeperking (zie onderstaand Filters).

• Markeer een object als opname al gemaakt (of maak dat ongedaan). Nog eens, dit objectattribuut instellen en later filteren op deze niet tonen (of alleen deze tonen).

• Markeer een object om genegeerd te worden (of dat ongedaan te maken). Gelijk aan het markeren als opname al gemaakt.

• Het object centreren op de hemelkaart van KStars. Dit is meestal zinvol als automatisch centreren is uitgeschakeld in het menu Opties.

• Screenshot. This is a more complex operation described in the screenshot sub-section below.

Objecten die gemarkeerd zijn als opname al gemaakt worden getoond met een andere achtergrondkleur dan de andere afbeeldingen om ze te onderscheiden. Dit hulpmiddel weet niet automatisch dat u van een object al een opname hebt gemaakt, bijv. omdat u er een opname van hebt gemaakt met KStars/Ekos. In plaats daarvan moet u een object expliciet markeren als opname al gemaakt met het menu of de knop Opname geladen in de sectie Filters gebruiken.

Objecten die zijn gekozen worden ook anders getoond. Ze worden getoond in vet-cursief en onderstreept om ze te onderscheiden.

De regel boven de tabel toont het aantal rijen in de tabel en het totaal aantal objecten in de geladen catalogus. Hun aantallen kunnen verschillen als sommige objecten uitgefilterd zijn. Er is ook een zoekvak die een bepaald object zal vinden als het in de tabel is.

Schermafdrukken

You may want to place a nice finished example of a target you are considering on the SkyMap. This could be, for example, an image you admire on Astrobin. This could be useful to later help you frame your planned capture. One can do this using the image overlays capability. However, you can shortcut this procedure if all you want to do is create a temporary overlay (this session only). A demonstration video of this process can be found here and is summarized below:

• Find a nice large example of the image you want to overlay and open up that web page so it’s visible on your screen.

• Go back to the Imaging Planner tool and right click on the object in the object table. There select the bottom option Screenshot.

• Your mouse cursor will change to the screenshot cursor. (You can use the Escape keyboard character if you want to cancel this operation.)

• Using keyboard commands (not the mouse) navigate back to the nice image, move your mouse in the upper left corner of the image you wish to screenshot, press down and drag the mouse to the bottom right corner of that image, and then release the mouse. If you don’t know how to navigate to the image display with keyboard commands, you’d need to adjust the sizes of the nice image display and the imaging planner tool such that both fit on your screen unobstructed.

• If all has gone well, a window will pop up with a Solve button. Click on Solve. This step can be automated by checking the Start Solving Immediately checkbox in the hamburger menu in the upper right corner of the main Imaging Planner window.

• If the image was solved, the SkyMap should now be displayed with your example image placed correctly. You may need to zoom-in to see it if your view is zoomed out too far.

Datum, tijd en geografie

De datum waarvoor de analyse wordt gedaan kan gewijzigd worden door de datuminvoervakken rechtsboven van het hulpmiddel. Met een dag terug door te klikken op de knop links van de datum en een verder een dag met de knop rechts. Wijzigen naar een willekeurige datum door de menuknop bij de datum te selecteren of door eenvoudig de datumtekst te bewerken. De maanverlichting voor die dag wordt getoond links van de datum.

De tijd gebruikt (bijv. voor de positie van het object in de hemelkaart) en de geografie/locatie gebruikt om de hemelpositie van een object te bepalen worden genomen uit de waarden die door KStars worden gebruikt. Om uw locatie te wijzigen, ga naar het menu Instellingen → Geografie. Om de huidige tijd te wijzigen, ga naar het menu Tijd → Tijd instellen....

Opties en Help

Er zijn twee knoppen rechts van de datumbesturing.

• De optieknop “hamburger” brengt een klein opties-menu. Op dit moment bevat het menu twee keuzevakken. Een bestuurt of het systeem de hemelkaart van KStars naar de coördinaten van een object verschuift wanneer het object wordt geselecteerd in de tabel. De tweede bepaalt of het hulpmiddel een onafhankelijk venster is (d.w.z. achter of voor een ander venster van KStars kan gaan), of dat het altijd voor het hoofdvenster van KStars gaat.

• De tweede knop, indien er op wordt geklikt, brengt dit handboek van KStars op in een webbrowser.

ObjectInformatie

De sectie objectinformatie bij de bovenkant van de linkerkat van het hulpmiddel toont informatie over het geselecteerde object. Klik op een object en u zou deze sectie ingevuld moeten zien.

• De bovenste regel zou de primaire naam, type object en objectgrootte moeten tonen.

• De 2de regel zou elke alternatieve naam die het object heeft moeten tonen.

• De 3de regel geeft informatie over verloop en afstand tot de maan.

• De laatste regel biedt u het toevoegen van notities over het object. Deze informatie zou opgeslagen moetne worden van sessie-naar-sessie door KStars in zijn MySQL database en is gekoppeld door de naam van het object. U bewerkt deze notities door op het potloodpictogram te klikken aan de linkerkant van de notitieregel. Als u tot drie URL’s toevoegt in de notitie (bedenk http of https aan het begin van de URL te gebruiken) dan zouden ze automatisch gedetecteerd moeten worden en zal een pictogram voor het browsen van die URL’s toegevoegd moeten worden aan de notitieregel. Als de notitie, die u toevoegt, te lang is voor de regel toegekend in de sectie Objectinformatie, dan kunt u de volledige notitie zien door te klikken op de potloodknop voor bewerken.

De hoogtegrafiek

De nu geselecteerde hoogte van het object heeft een grafiek in de hoogte vs tijd. De grafiek loopt van net voor zonsondergang tot net na zonsopgang. U zult een donkere achtergrond opmerken gedurende de nacht. U kunt ook een gestreept patroon in de achtergrond opmerken die verlichting met de maan aangeeft. De hoogte in de grafiek is wit, maar er op gesuperponeerd is een dikkere groene lijn die aangeeft wanneer er van het object een opname kan worden gemaakt gegeven uw beperkingen (zie onderstaande sectie Opnamebeperkingen). Dus als u alleen een witte hoogtelijn ziet, dan kan er geen opname gemaakt worden van het object. Als u een groene lijn ziet, dan zijn dat de tijden en hoogten wanneer er van het object opnamen gemaakt kunnen worden. Als u in de grafiek klikt, dan zult u de hoogte van het geselecteerde object getoond zien linksboven in de grafiek.

In the above graph screenshot, the X axis corresponds to the nighttime between about 20:30 in the evening and 05:30 in the morning. The white line is a plot of the altitude of the selected object (which happened to be NGC 6384, not displayed). The superimposed bright green line shows it is imageable between a little after midnight until about 4:20am. The blue background on both sides of the graph correspond to just before and after astronomical twilight. The hashing shows some moonlight between sunset and almost 2:30am. The user clicked on the graph where (on the X axis) it was 10:18pm, and at that time the object’s altitude was 9.6º.

Beperkingen bij opnamen maken

Het hulpmiddel voor het plannen van opnamen berekent wanneer gedurende de nacht opnamen gemaakt kunnen worden van objecten. Er zijn verschillende beperkingen die deze berekeningen beïnvloeden. Sommigen zijn in dit hulpmiddel ingesteld en een paar zijn KStars/Ekos parameters die misschien gewijzigd moeten worden.

• De minimale hoogte in graden waarop van een object een opname gemaakt kan worden is gegeven in het vak Min hgt. Als u deze waarde wijzigt, zou u de kolom Uren in de objectentabel opnieuw berekend moeten zien en de grafiek opnieuw berekend in de sectie Objectinformatie.

• Vergelijkbaar met hoogte kunt u de minimale scheiding van de maan in een hoek in graden wijzigen.

• If the artificial horizon checkbox is checked, then artificial horizon constraints are used to calculate the possible imaging times. The artificial horizon are the parts of the sky that are blocked from imaging by buildings or trees or the like at your telescope’s location. The artificial horizon is set up elsewhere in KStars (see Setting Menu and go down to Settings → Artificial Horizon) and at its simplest is a list of azimuth and altitude values. If you make use of this tool and image from an area where significant parts of the sky is blocked, it is recommended you set up and use the artificial horizon feature. Associated with the artificial horizon is the SkyMap’s terrain feature. If you set up your terrain image, then when the Imaging Planner tool displays the object on the SkyMap, you will see when it is relative to your local environment. Of course, you’d need to set a realistic imaging time–that is, if you plan during the daytime and the tool is locating objects at the current time, then the object may be set or behind buildings or trees.

• KStars/Ekos uses astronomical twilight times to constrain imaging times. Using the defaults will result in no imaging outside of astronomical twilight times. If you wish to adjust this please see the constraint in the Ekos Scheduler's Offset menu–change the Dusk Offset positive to start imaging later, and negative to start imaging earlier. Similarly change Dawn Offset positive to continue imaging longer, and negative to stop imaging sooner. These controls can be found by selecting Tools → Ekos and then clicking on the Scheduler tab (2nd from the left), clicking the Options button on the bottom right, and the offset tab on the top-left.

Zoeken naar afbeelding/object

The Search section provides some shortcuts for researching the currently selected object. The Wikipedia button brings up a browser window for Wikipedia using the object’s ID. Similar for Simbad. The NGC/IC button brings up a browser window for the Professor Seligman NGC/IC website.

The Astrobin button uses the Astrobin.com search facility to perform a slightly more detailed image search. You can cause it search for images in Astrobin with a certain image radius, and require that the result images have won “Astrobin awards” such as top-pick nomination, top-pick or image-of-the-day. Once you browse to the Astrobin website, you can, of course, modify the Astrobin search constraints as you like given the constraints and capabilities of the Astrobin website. The Astrobin search constraints can be hidden and exposed using the button on the left of the Search line.

Filters

Er zijn een aantal manieren waarmee de getoonde objecten gefilterd kunnen worden in de tabel voor het plannen van opnamen van objecten. Objecten filteren verwijdert ze uit de tabel, maar ze er is weer toegang door het filter te wijzigen. merk op dat de filtersectie verborgen en gezien kan worden door te klikken op de kleine knop links van de filtersectie.

• Items can be filtered by how many hours they are image-able this night. Change the value in the Min Hours box, and objects with fewer hours than that value will not be displayed.

• Activeren of deactiveren van een van de objecttypen zal veroorzaken dat objecten met die typen getoond zullen worden of niet.

• Picked: Checking Picked will cause only “picked” objects to be displayed. Similarly checking “Not Picked” will cause only objects not picked to be displayed. Checking Don't Care in the picked line will cause the picked-status to be irrelevant in whether an object is filtered from the table.

• Similar to picked, Imaged causes objects labeled as previously imaged to be displayed or not.

• Ignored causes objects labeled as “Ignored” to be displayed or not.

• Keyword searches inside the Notes the user has added to the object, and is “true” if it sees a word in the note that matches the keyword (see the Object Information section above).

The Load Imaged button in the Imaged row of the Filters section allows you to load an already-imaged file. This file is a simple list of object names, one per row, that you can construct and load. Loading this will cause the tool to remember those object names and mark them as already imaged when it encounters them. If you wish to undo this action, the way to do that is to set the filters to just show imaged objects and then use the right-click/control-click menu to set the desired objects as not imaged. You can speed that up by selecting many objects at a time with the click then shift-click technique.

Opname van object

Als het beschikbaar is zal een kleine afbeelding van het nu geselecteerde getoond worden. Op de afbeelding klikken, zal bladeren naar de informatie van de astrofotograaf of de URL-regel zal een browser openen via de gegeven koppeling een volledige afbeelding geven, als een koppeling is geleverd.

Note that the Load Catalog button is also in this section.

Opzet van KStars voor de Planner van opnamen

Er zijn een aantal manieren waarop KStars opgezet kan worden om uw ervaring met dit hulpmiddel te verbeteren.

• The most important thing to do is go to Data → Download New Data... and download a catalog associated with this tool. The first time you use this tool you’ll need to click on the Load Catalog button and load the downloaded catalog. The tool should automatically download the catalog in subsequent runs.

• Another important thing to do if you are running earlier versions of KStars (pre 3.7.6), also in the above Data → Download New Data... menu, is to download some deep-sky object catalogs. In particular the NGC IC, OpenNGC, Sharpless, Abell, Lynds and Hickson catalogs would be handy. You can run the Imaging Planner without these (small) downloads, but the start-up time on the first time you use this tool will be much longer if you don’t download them.

• Lees de bovenstaande sectie Opnamebeperkingen en volg de suggesties daar, zodat dit hulpmiddel beter kan voorspellen hoe lang een object opgenomen kan worden gedurende de geselecteerde datum.

• Geselecteerde objecten kunnen automatisch in de getoonde hemelkaart gecentreerd worden. Als die weergave nuttig is, dan wilt u misschien de zoom aanpassen zodat het dicht bij het weergaveveld van uw opnemer is. De onderstaande items zijn ook van toepassing op die weergave van de hemelkaart.

• U zou ook de tijd in KStars willen instellen om weer te geven wanneer u de opname gaat maken. Zie het menu Tijd.

• Als u de tijd niet instelt, dan wilt u misschien de terreinweergave verbergen (als u dat hebt ingesteld) en ook de grond niet renderen, omdat die het object zou kunnen verbergen. U toont en verbergt de terreinweergave in het menu Beeld en de grond kan uitgeschakeld worden in Instellingen → Hulplijnen met het keuzevak Dekking voorgrond.

• Als u een op HiPS gebaseerde hemelkaart gebruikt, dan wilt u waarschijnlijk locale kopieën van de DSS-gegevens om het renderen van de hemelkaart te versnellen. Zie Beeld → HiPS volledig hemeloverzicht en daaronder HiPS instellingen... → Cache en de cache inschakelen en de locatie van uw lokale kopie van de gegevens. De gegevens zijn beschikbaar op https://irsa.ipac.caltech.edu/data/hips/CDS/DSS2/color/Norder1 … /Norder7 en een andere hulpbron is https://coochey.net/?p=699

• Het zou nuttig zijn om een aangepast “FOV-symbool” in de hemelkaart te maken die hetzelfde is als het weergaveveld van uw opnemer is. Zie Instellingen → FOV-symbolen en daarin selecteren Nieuw → Camera en de brandpuntsafstand van uw optiek en de specificaties van de camera.

• U wilt misschien het kleurenthema aanpassen, bijv. in Instellingen → Thema's naar Black Body als u van donkere thema’s houdt.

Catalogi

KStars levert nu een enkele catalogus van de planner voor opnamen via het menu-item Gegevens → Nieuwe gegevens downloaden.... De hoop is dat er toekomstige gespecialiseerde catalogi zullen zijn en mogelijk ook gebruiker-gegenereerde catalogi. Daarom is de catalogus geformatteerd in een human-leesbare manier.

Catalogusformaat

Het formaat is nu een komma-gescheiden bestand met één object op een rij.

• De eerste kolom is een object-ID–wat het soort ID is dat zou moeten werken met het hulpmiddel Object zoeken van KStars.

• De 2de kolom is een bestandsnaam (relatief ten opzichte van de locatie van de catalogus) waar een ongeveer 300x300 jpeg afbeelding van het object gevonden kan worden.

• De 3de kolom is de naam van de fotograaf van de opname.

• De 4de is een koppeling naar een grotere versie van de afbeelding,

• De 5de kolom is Creative Commons licentie toestemming voor het gebruik van de afbeelding (bijv. ACC is Attribution Creative Commons, ANCSACC is Attribution Non-Commercial ShareAlike Creative Commons, waarbij dezelfde conventies worden gebruikt als de website Astrobin.com).

Om een object zonder een afbeelding toe te voegen, voeg eenvoudig het object-ID toe zonder volgende komma’s of een object-ID met 4 volgende komma’s, zoals een van deze lijnen (zonder aanhalingstekens): “M 42” of “M 42,,,,”. Een voorbeeld met een volledige regel zou kunnen zijn: “M 42,M_42.jpg,Hy Murveit,https://www.astrobin.com/x4dpey/,ACC”.

Er zijn een paar andere mogelijke gespecialiseerde rijen:

• Rijen die beginnen met # is commentaar.

• Rijen die LoadCatalog RELATIEVE_CATALOGUS_BESTANDSNAAM bevatten betekent dat de inhoud van RELATIEVE_CATALOGUS_BESTANDSNAAM ingelezen zou moeten worden alsof ze in dit catalogsbestand zijn.

To add custom objects, create a .csv file (e.g., on your desktop). The first line should reference the existing catalog with LoadCatalog. Subsequent lines list your objects. Then, use Load Catalog on your new .csv file.

Catalogi laden

• Catalogi ingelezen met Gegevens → Nieuwe gegevens downloaden... worden opgeslagen in de standaard gegevensmap van KStars, maar catalogi kunnen vanaf overal ingelezen worden.

• Gebruik de knop Catalogus laden van de Planner van opnamen om een nieuwe catalogus in te lezen.

• Wanneer een catalogus is ingelezen, wordt de vorige catalogus verworpen.

• Wanneer het hulpmiddel start leest het de catalogus in die het laatst is geladen in de vorige sessie.